YR HEN GERDDOR gan Ioan Mai
WEDI cydio'n y llun methwn a chredu y bydd yn hanner cant oed gyda hyn. Llun o blant, ieuenctid, ac oedolion fy mro wrth droed yr Eifl, a rhyw lond car o Bwllheli. Y cyfan yn ymhel � cherddoriaeth offerynnol a lleisiol yn y tridegau llwydion.
Penllanw Eisteddfod raenus yr Urdd ar hen stad Bodegroes, Llŷn, oedd un rheswm tros alw'n �l rai o'r wynebau sydd ynddo. Rheswm arall oedd taith Sadwrn sydyn i Lundain i wrando ar rai o flaenoriaid y busnas addysg 'ma, yn trafod Addysg Barhaol o hyn i ddiwedd y ganrif. Ac y mae hi wedi dod yn amser rhoi'r un sylw i addysg oedolion ag i addysg plant, meddan nhw. A chanddo glustiau ...
Ond does na chynhadledd na phwyllgor ynglŷn �'r criw yma oedd yn ysgol nos y gŵr ifanc sy'n eistedd yn y canol yn yr ail res. Y fo a'r hen lanc o chwarelwr, y chweched o'r dde yn y drydedd res oedd yn gyfrifol am bopeth bron. Y gŵr ifanc yw W.H.J. Jenkins, un o efrydwyr disglair Syr Walford Davies, yn Aberystwyth. Daeth i Ysgol Sir Pwllheli yn athro cerdd, gan i'r prifathro, D.H. Williams, gymryd ato wedi ei glywed yn ennill ar ganu ffidil yn y Genedlaethol ym Mhwllheli yn 1925.
Ymdaflodd i waith a mynd ati i hyfforddi ffidilwriaeth yn ystod oriau cinio, a gwahodd y rhai addawol i ffurfio cerddorfa ar foreau Sadwrn gan ymarfer o naw hyd hanner dydd heb doriad. Nid dim o beth oedd cael digon o blant i fedru byseddu'r clasuron ar wddf ffidil, yn ddawnsiau Hwngaraidd ac ati, a wn�i dim llai y tro.
Ac wedi gwrando arno ef ei hunan yn morio�r Brahms Waltz ar ddau ddant, neu yn chwipio'r Eine Kleine Nacht, gan Mozart, neu ynte'n dofi crymffastia fel ni hefo symffoni'r cloc gan Haydn nes bod pawb fel pendil, doedd o wedi ennill ei achos on'd oedd?
Welais i neb fel hwn a ddaliodd "ganu'r dydd a chanu'r nos" hefo'i ffidil - ac sy'n dal i gael melyster ohoni, i ddiddanu ei hun bellach wrth heneiddio ar lannau Mersi.